KOÇ hangi özelliklere sahip olmalıdır?

Değişen hayat şartlarımızda dünyaya asıl geliş amacımızın sorgulanmasını ve kendi içimize dönüp yaşantımızın analizini yapabilmemizi zaman zaman unutabiliyoruz. Her birimizin yoğun veya durağan hayat temposunda ve gelecek kaygılarımızla örülmüş yollarımızda durup düşünmeden, "ben neredeyim, nereye gitmeyi umuyorum" kadar basit bir soruyu en azından gece yatağımıza yatıp uyumayı beklerken bile sorgulayamıyoruz. 

Bazen haddinden fazla içe dönüp, hayatı çok fazla dramatize edip uyumayı beklerken en kötü senaryoları zihnimize getirip, ne kadar devam edeceği belirsiz hayatlarımızı daha da zindana çeviriyoruz. Üç aşağı beş yukarı durum çoğumuz için aynı sevgili dostlar...

Son yıllarda bilgisi olan olmayan her yakınımızın "pozitif düşün, pozitif olsun" gibisinden yaklaşımlarla sizlere kendine göre telkinlerle yaklaştığına eminim. Hayatlarında az da olsa belirli birikim veya deneyimlerle yol alan kişilerin, türlü egolarının desteğiyle yanı başındakilere "yaşam koçluğu" yaptığını, ancak kendi hayatında var olan açmazları ve olumsuzlukları aşabilmede başarısız olduklarını gözlemliyor olmalısınız...

Son on yıldır yaygınlaşan ve daha çok yabancı kökenli yayınlarla toplumumuza bulaşan türlü kişisel gelişim kitaplarını okuyarak bireylerin pozitif düşünce ile dolduğunu ve hayatlarını çiçek-böcek çocukları gibi şenlendirdiğini düşünmüyorum. Kaldı ki pozitif düşünmekle pozitif olunmaz, zira düşünmek bilincimizin faaliyetidir. Bilinç anlık faaliyettir, alışkanlığa neden olan sonuçları bizlere sunamaz. Bireylerin pozitif düşünceye veya pozitif enerjiye sahip olmaları alışkanlık ve disiplin durumudur. Bunu da bilinç dışı bireye sağlar. Bilinçsel komutlar değil... Bu nedenle ilk tavsiyem, enerjinizin ve moralinizin en düşük hallerde olsanız bile, çevresel faktörlerin sizlere komut vermesine müsaade etmemeniz. Komut sizde olduğu takdirde sonuca ulaşabilirsiniz. Olumsuz veya negatif enerji ile dolu olmanız bile size özgüdür. Dünyanın en mutlu olan insanları bile zaman zaman bu keyifsiz anlara sahip olurlar. Sırf size ait değildir yani...dolayısıyla sahte koçlarınızın sizlere hükmetmesini veya kendi pozitif (!) yargılarıyla sizi yönlendirmelerine izin vermeyiniz. 

Fark ettiyseniz, "yargı" kelimesinin üzerinde fazla durmaya çalışıyorum. Zira, insan evladı, ne yazık ki karşısındakini dinlemez, dinlediğini sanır ve hemen kendinden veya üçüncü şahıslardan örneklerle sizi iyi hissettirdiği aldatmacasına düşebilir. Hayatı şekillendiren, değer yargıları edinen, insani tüm özelliklerinin kendine ait olduğu ve benzersiz bir yaratık olduğunu bilmesi gereken bireyin kendisidir. Hayatının dümenini de sıkı sıkıya tutup yolunu belirleyecek te kendisidir. Kendi değer yargılarını bir tarafa bırakıp, en azından karşısındaki kişinin anlatmak istediğini onun hayatını yaşıyormuşçasına göz önünde tutan kişi koçtur işte...Burada karşımıza "empatik dinleme" durumu çıkıyor. 

Nereye gideceğini bilemeyen ve kendine has açmazları olduğunu düşünen bireyi, öncelikle olmasını istediği yere taşıma misyonu yüklenmiş bir koç, empatik dinlemeyle ve doğru sorularıyla "bilinç dışı" tıkanıklığın kaynağını bulur. Bireyin ilerlemesine engel olan psikolojik ve zihinsel tüm etkenler bilinç dışı düzeyde bulunmaktadır. Birikimlerle, alışkanlıklarla ve öğrenilmiş çaresizliklerle dolu bir zihin, bilinç dışı temizlikle çözülebilir. 

Korkular, fobiler, ertelemeler, üşengeçlikler, öğrenilmiş çaresizlikler (sigara ve benzer alışkanlıklar, obezite ve zararlı beslenme alışkanlıkları) ne kadar birey tarafından üzerine gidilse de kolayca çözülmediğini gözlemlemiş olmalısınız. Zira, tüm bu saydıklarımın bünyemizle bir zaman sonra eş zamanlı hareket etmesi bilinç dışı faaliyetlerinden kaynaklanmaktadır.

Tatsız alışkanlıklara dönüştürdüğümüz ve bizi ilerleme güdüsünden mahrum bırakan bu alışkanlık ve davranışları eşiniz dostunuzla çözebileceğinizi düşünüyor musunuz şimdi?

Tekrarlayacak olursak, bir koçun özellikleri;

• Öncelikle kendi bilinç dışı temizliğini becerebilmiş veya hali hazırda buna çalışıyor olmalıdır
• Empatik dinleme alışkanlığını edinmiş olmalıdır
• Kendi değer yargılarını ve egosunu kendine saklayan ve iletişimde olduğu bireyi bu kişisel yargılarından uzak ve izole tutmalıdır
• Doğru ve akıllı sorularla bireyin gerçekte aşması gereken engelleri anlayıp bilinç dışı tıkanıklığını keşfetmelidir 
• Öğrenilmiş çaresizlikler kavramlarını iyi anlayıp bunları yine bilinç dışı çalışmalarla temizleyebilecek NLP veya Hipnoz tekniklerine haiz olmalıdır
• Kendisine danışan birey veya kurumun değişim ve gelişim sürecini sabırla takip edip geri dönüşler almalıdır. Gerekiyorsa süreçteki adımları tekrarlamalıdır.

Çok hızlı yaşadığımız ve kolay tükettiğimiz hayatlarımızda hepimizin doğru yaşam koçlarına ihtiyacımız var ve bu bilgilerle yalnız olmadığınızı hatırlatmak isterim...

HİPNOZ nedir ve hangi amaca hizmet etmektedir?

Önce Hipnozun tam bir uyku olmadığını söylemekle başlamalıyız. Her ne kadar Hipnosis Yunanca da uyku anlamına gelse de (hatta Yunan mitolojisinde uyku tanrısının adı olsa da) yapılan elektrofizyolojik incelemeler hipnoz anı ile uyku halinin tamamen farklı durumlar olduğunu göstermiştir. Uykuda görülen yavaş beyin dalgalarının yerine hipnoz sırasında kişinin beyin aktivitelerinin uyanıklığa denk olduğu görülmüştür. Hipnoz kelimesi ilk kez İngiliz hekim Braid tarafından kullanılmıştır.

Hipnozun mazisi çok eskilere dayanmakla birlikte bilimsel kavramlara girmesi F. A. Mesmer tarafından sağlanmıştır. 18. Yüzyılın son çeyreğinde bazı nörotik hastaların tedavisinde hipnozu kullanan Mesmer hem çok popüler olmuş hem de bir çok karşıt kazanmış, kendisi şarlatanlıkla suçlanmıştır. Zira her devirde olduğu gibi o devirde de insanlar doğa üstü güçlere ve bu güçlere sahip olan insanlara çok inanmışlar ve onlardan medet ummuşlardır. Bunu çok iyi kullanan Mesmer hipnoz seanslarına adeta mistik bir hava katarak etkinligini artırmıştır.

Günümüz Türkiye’sinde hipnoz hak ettigi yeri yavas yavas tedavilerde almakla birlikte istismara açık bir saha olarak halen bakirliğini korumaktadır. Bunun nedenini ilerleyen satırlarda daha iyi anlayacaksınız.

Hipnozu şu an en çok uygulayanlar sahne illüzyonistleri ve medyumlardır. Bunun yanında psikiyatristler ve diş hekimleri de hipnozu pratiklerine almaya başlamışlardır. Ancak yine de bazı kötü niyetli kişiler hipnozu sanki başlı başına bir tedavi edici metodmuş gibi lanse etmekte ve bu yolla hastaları kullanmakta ve onlara zarar vermektedirler. Aslında hipnoz psikiyatrik hastalıkların psikoterapisine yardımcı bir metod olarak kullanılabilir. Hipnoz altında verilmesi gereken telkinler ve diğer psikoterapi yolları izlenmezse, sadece hipnoz yapılmış olması hastalığı tedavi etmez. Bunu şu örnekle daha iyi açıklayabiliriz: Bir cerrahın ve bir kasabın eline neşter verdiğinizi varsayın. Cerrah yaptığı müdahalede nasıl anatomik katları tekrar birleştirmeye uygun keser. Oysa kasap sonrasını düşünmeden neşteri çeker ve tamiri güç yaralar bırakır. İnsanın ruhsal yapısını bilmeyen hastalığın sebepleri konusu üzerinde ihtisası olmayan birinin ruhsal hastalıkları tedavi etmeye kalkması kasabın ameliyat yapmasına benzer ki kişinin ruh sağlığı üzerinde onulmaz yaralar bırakabilir.

Hipnoz günlük stres ve sıkıntılar, sigara alışkanlığından kurtulmak, şişmanlık ve yeme bozuklukları, uyku bozuklukları, konsantrasyon problemleri, fobiler(korkular), cinsel problemler, psikosomatik rahatsızlıklar, dissosiyatif bozukluklar ve diğer psikiyatrik rahatsızlıkların tedavisinde yardımcı araç olarak kullanılabilir.Ancak hipnozun tek kullanım yeri psikiyatrik hastalıklar değildir. Diş hekimleri anestezide kullanabilirler. Hatta genel cerrahide bile anestezik ajan kullanmadan yalnızca hipnozla yapılan büyük operasyonlar bildirilmiştir.

Ülkemizde hipnozun uzun yıllar ihmale uğramış olmasını materyalist yaklaşımın psikiyatristler arasında çok yaygın olmasına bağlıyorum. Hipnoz altında geçekleşen bazı fenomenleri yalnız madde ile açıklamak mümkün görünmemektedir. Ayrıca psikiyatri pratiğinde biyolojik yaklaşımın ön planda tutulmuş olması da bunda bir etken olabilir. Herkesin kolayca hipnotize olmaması da bunda bir diğer etkendir.

Hipnozun kullanımı bir kenara bırakıldığında en çok merak edilen birkaç soruyu da şöylece özetlemek isterim; Hipnoz tamamen telkinle oluşturulan bir durumdur ve yine telkinle normale döndürülebilir. Şimdiye kadar yapılmış milyonlarca hipnoz denemesinde ve konu ile alakalı yazılarda uyanamama diye bir şeyle karşılaşmadım. Bu tamamen fantastik bir durum olup bazı filmlerdeki sahnelerden kaynaklandığını düşünmekteyim. Kişiye verilen telkinin bitmesinden sonra kişiyi hipnotize eden uyandırmasa bile trans yüzeyselleşir ve kişi bir süre sonra kendiliğinden uyanır. En kötü ihtimalle hipnozist (hipnoz uygulayan)  kişiyi uyandıramadan öldüğünü varsaysak bile hipnoz olan kişi bir süre sonra normal uykuya geçerek uyanır. Kaldı ki aşırı gürültüler, ani ısı değişiklikleri gibi fizik şartlardaki değişimler kişinin transtan çıkmasına neden olur.

Hipnoz olmak üzere olan kişilerin en çok korktukları kirli çamaşirlarinin ortaya dökülmesidir. Ancak şunu bilmekte fayda vardır. Narko analiz ( İlaçla hipnoz oluşturup yapılır) dışında kişi sonradan pişman olacağı yada kişiliğine uygun olmayan bir şeyi ne söyler ne de yapar. Bu konuda hipnozist ısrarcı davranırsa trans yüzeyselleşir ve bir süre sonrada kişi kendiliğinden transtan çıkar. Bu tür durumlar ancak filmlerde olur. “Gözlerime bak ve uyu” da filmlerden çıkıp gelmiş bir sözdür ve gerçeklerle bağdaşmaz.

Demans hastaları, zeka özrü olanlar, çok yaşlanmış dikkatini bir noktada toplayamayanlar, ciddi akıl hastaları ve küçük çocuklar dışında hemen herkese hipnoz uygulanabilir. Ancak, şartları yerine getirdikten sonra herkes hipnoz yapabilir. Bazı insanlar bunu daha kolay gerçekleştirirler. Hipnoz olmaya istekli bir kişi, hakikaten hipnoz yapmak isteyen birisi tarafından kolaylıkla transa sokulabilir ama sonrasında o hipnozdan gerçekçi bir fayda sağlanır mı, tartışılır...Dolayısıyla, hekimlerin ve kişisel gelişim uzmanlarının dışındaki insanların bu işle uğraşması tamiri güç durumlara sebep olabilir. Hele ruhsal sorunların tedavisinde psikiyatristlerin dışında insanların hipnozu kullanmasının kasabın ameliyat yapmasından hiçbir farkı olmadığını hatırlatmak isterim. İşi ehline, yani cerraha vermek gerektiği gibi hipnozu ve ruhsal sorunların tedavisini de psikiyatristlere ve bu konuların uzmanı hipnozist gelişim danışmanlarına bırakmakta fayda vardır.

NLP nedir ve hangi amaca hizmet etmektedir?

Neuro-Linguistic Programming olarak açılımı yapılan ve türkçesi "Sinir Dili Programlaması" olarak çevrilen NLP, bireyin istediklerini ve hedeflediklerini elde etmesine imkân veren bir düşünce, uygulama ve davranış biçimidir.

İnsanı bir bilgisayara benzetirsek NLP, bu bilgisayarı nasıl kullanacağımızı öğreten bir sistemler bütünüdür. Her bireyin sahip olduğu potansiyeli nasıl daha etkin kullanılacağını gösteren modellerden ve stratejilerden oluşur.
NLP Kişinin Kendisiyle ve diğer İnsanlarla İletişimidir…

NLP Bir Davranış Biçimidir… Merak, macera hissi, neyin öğrenmeye değer olduğunu ve iletişimde neyin insanları etkilediğini öğrenme arzusu ile yaşama, kaçırılmaz bir öğrenme fırsatı olarak bakar.

NLP Bir Yöntemdir… Her davranışın uyduğu bir yapı vardır. Bu yapıyı öğrenebilir, değiştirebilir ve modelleyebiliriz. Duyularımızla da hangi davranışın yararlı ve etkili olduğunu anlayabiliriz. NLP kendimizin ve başkalarının dünyayı nasıl anladığını açıklar. Şu an dünyada kişisel gelişim alanındaki en gelişmiş teknolojidir.

NLP Bir Teknolojidir… NLP’ yi öğrenen kişi algılarını ve bilgilerini bir zamanlar imkânsız gibi görünen sonuçlara ulaşmak için organize edebilmeyi öğrenir.

NLP’ de sorulan şudur; NASIL YAPILIR?

Yapabilenler ile yapamayanlar arasındaki fark nedir? Neden bazıları hayallerini yaşarken, bazıları sürekli ideallerine ulaşabilmek için kıvranıp duruyor?

NLP; önce insanın doğal olarak neler yaptığına bakar, bunu tanımlar, nasıl yaptığını ortaya çıkarır ve sonra yaşamının her alanında yapabileceği tercihleri ona sunar. Bir bakıma onun yaşama sahasını genişletir. Davranışlarınızdaki kalıpları ve alışkanlıkları tanımaya başladığımızda, yaşamınıza nelerin yardımcı olacağını, nelerin olamayacağını görmeye başlarsınız. NLP sizin bir nehir gibi büyük okyanuslara akabilmenizi sağlar.

NLP’ nin amacı, etkili iletişim kurmak ve sürekli gelişmektir. NLP etkili iletişim kurmak için size gerekli malzemeleri sağlar. Her davranışın uyduğu bir yapı olduğu görüşüyle yola çıkar. Bu yapı; öğrenilebilir, değiştirilebilir ve modellenebilir. Hangi davranışların faydalı ve etkili olduğunu anlamak, algılama kabiliyetimize bağlıdır.

Mükemmel performans ile ortalama performans arasındaki farkı oluşturan nedir?
NLP, 1970’li yılların başında matematikçi Richard Bandler ve dilbilimci John Grinder’ın belirli becerilere sahip olan insanlar ile bu becerilerde ustalaşmış insanlar arasındaki farklılıkları ortaya koyma çalışmalarıyla Californiya’da doğmuştur.

Bandler ve Grinder, mükemmel performansa sahip insanları modellemiş, aynı mükemmelliğe diğer insanların da ulaşabilmeleri için gerekli teknikleri oluşturmuşlardır.

İş dünyasında ağırlıklı olarak Robert Dilts ve John La Valle öncülüğünde ilerleyen NLP, şirket çalışanlarının performanslarını artırmalarına önemli ölçüde destek verdiğinden şirketler ve insan kaynakları firmaları tarafından tercih edilmektedir.

NLP, mükemmelliği ve niteliği inceler. Göze çarpan kişi ve organizasyonların bu göz alıcı sonuçları ne şekilde ettiklerini araştırır. Bu yöntemleri diğer insanlar da aynı ya da benzer sonuçlara ulaşmak için kullanabilirler. Bu sürece modelleme denilir.

NLP, modelleme yapmak için öznel deneyimlerimizi nasıl yapılandırdığımızı, değerlerimiz ve inançlarımızın neler olduğunu ve duygularımızı nasıl kullandığımızı araştırır. Deneyimlerimizin sonucunda iç dünyamızı nasıl şekillendirdiğimizi ve ona nasıl anlamlar yüklediğimizi inceler. Hiçbir olay kendi başına bir anlam taşımaz, ona anlamı veren bizlerizdir. Farklı insanlar da aynı olaya farklı anlamlar yükleyebilirler. NLP, bizim yüklediğimiz anlamları araştırır ve gerekiyorsa da değiştirmeye olanak sağlar.

NLP en iyi iletişimcileri incelemiş ve insan iletişimindeki sistemsel yapıyı oluşturmuştur. Mükemmel insanları modelleme yolu ile pratik araç ve yöntemler geliştirmiştir. Bu araçlar iş dünyasında; işe alma, eğitim, satış, müzakere ve yönetimde; iş dünyası dışında ise eğitim, hukuk ve spor alanlarında uygulanmaktadır. Bununla birlikte NLP sadece teknik bilgiden ve araçlardan ibaret olmak yerine; merak, keşif ve eğlence üçgeni üzerine kurulu bir düşünme şeklidir.

Değişim, yaşamımızın akışını değiştireceğinden cesaret ister. Şu ana kadar yaptıklarımızdan vazgeçerek yeni ufuklara yelken açmak ancak gözü pek insanların işidir.

Eğer gerçekten değişmek istiyorsak ben olmaktan vazgeçip başka birisi olmaya hazır olmalıyız, eğer bunu yapmaya hazır değilsek hemen NLP ile ilgilenmeyi bıraksak iyi olur.

Bu güne kadar yaptığımız şeyleri yaparsak aynı sonuçları alırız, farklı sonuçlar almak istiyorsak farklı şeyler yapmalıyız. Bu da şu an olduğumuzdan farklı birisi olmamızı gerektirir.

"Aynı şeyleri yapıp farklı sonuçlar bekleyen sadece delilerdir."
Einstein

NLP kişisel mükemmelliği yakalamanın hem sanatı hem bilimidir. NLP bir sanattır; çünkü herkesin öznel düşünme ve davranma biçimleri vardır ve bunlar – özellikle duygular, tutumlar ve inançlar – tanımlanmaya çalışıldığında oldukça öznel sonuçlar ortaya çıkacaktır. NLP bir bilimdir; çünkü başarılı davranış yöntemlerinden destek alır. Birikimli bir şekilde ilerler.


Şimdi NLP’ nin açılımını yaparak her harfin neyi temsil ettiğine bir bakalım:
Neuro: Tecrübelerimizin sinir sistemimiz sayesinde 5 duyumuzla algılanması ve işlenmesidir. Yani yaşadıklarımızı zihnimizde nasıl canlandırdığımızdır. Kısacası sinir sistemine yaptığımız bir göndermelerden oluşur.
Linguistic: Sinirsel temsillerin kodlandığı, sıralandığı, anlama kavuştuğu dil ve iletişim sistemidir. Yani hayata bakışımızı, olaylara verdiğimiz tepkileri sözcüklerle nasıl anlattığımızla ilgilenir.
Programming: Belirlenmiş hedeflere ulaşmak için iletişimimizi ve sinir sistemimizi organize etme eylemidir. Yani istenilen sonuçlara ulaşmak için düşünceleri düzenler ve değiştirilmesi gereken inançlarla ilgilenir.


Uzmanların dilinden NLP:


“NLP, çoğaltabilmek amacıyla, mükemmeli modelleme yöntemidir. “
(Dr. Wyatt Woodsmall)”

“NLP, işe yarayan bir şeydir.”
(Robert Dilts)

“NLP, dilin zihnimiz ve onu izleyen davranışlarımız üzerindeki etkisidir.”
”NLP, insanlar arası iletişimin sistemli bir çalışmasıdır.”
(Alix Von Uhde)

“NLP, kişisel deneyimler yapısının incelemesidir.”
”NLP, dünyadaki kalıpların saptanması ve kullanımı için hızlandırılmış bir öğrenim stratejisidir.”
(John Grinder)

”NLP, ardında bir dizi teknik bırakan bir tutum ve bir metodolojidir.”
(Richard Bandler)